شکوه شور عاشورا، در شعر سرخ روزگار ما
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۱۱۶۸۶
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، علیرضا قزوه شاعر نام‌آشنا در دفتر شعر عاشورایی «با کاروان نیزه»، در کنار آنکه شعر خود را با نشان روشن واقعه کربلا و نهضت حسینی به برهانی برای چرایی حرکت‌های انقلابی و ظلم‌ستیزانه بدل کرده، با بهره از زبان و منظومه فکری متصل به زمان حال، گستره ارتباطی این اثر با دامنه وسیعی از مخاطبان را نیز با خود همراه ساخته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«نهضت حسینی»؛ برهانی برای حرکت‌های انقلابی
اغلب مراثی و اشعار عاشورایی از دیدگاه درون‌مایه و ساختاری به دو دسته مشخص قابل تقسیم هستند، دسته اول با پرداختن به جنبه تاریخی؛ روحی و عاطفی ماجرا با سرایش سوزناک‌ترین مراثی به ویژه با محوریت ظهر عاشورا، عواطف خویش را در قالب سوگواره نویسی و مقتل‌نگاری منظوم کردند. دسته دوم گروهی هستند که کاربردی‌تر، اجتماعی‌تر و حماسی‌تر عمل کرده‌اند. این دسته یقینا با در نظر گرفتن ظلم ناحق و مظلومیت حضرت امام حسین (ع) ماجرا را بیشتر از زاویه ظلم ستیزی، حرکت مصلحانه و انقلابی اباعبدالله و در نهایت عاقبت کار نگریسته و سروده‌اند. این زاویه که بیشتر در میان شعرای متاخر به ویژه بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی دیده می‌شود تمام تلاش خود را به کار بسته تا فراتر از به شعر کشیدن در کربلا چه شد؟ به چرایی وقوع ماجرا یا چرایی ختم ظلم‌ستیزی به حادثه کربلا بپردازند.
به بیانی دیگر این دسته از شعرا، شعر خود را با نشان روشن واقعه کربلا و نهضت حسینی به برهانی برای حرکت‌های انقلابی و ظلم‌ستیزی بدل کرده‌اند. اتفاق و جریانی که میان شاعران عاشورایی چهار دهه اخیر کشورمان به وضوح قابل رصد است.
«با کاروان نیزه» در استقبال از ترکیب‌بند محتشم
کتاب شعر «با کاروان نیزه» ترکیب‌بند عاشورایی علیرضا قزوه دراستقبال از ترکیب‌بند مشهور محتشم کاشانی در ۱۴ بند سروده شده است. بنا به اقوال کارشناسان، صاحب‌نظران و منتقدان ادبی، سرودن مرثیه برای اباعبدالله الحسین (ع) در قالب ترکیب بند در اواخر قرن نهم و به احتمال قوی با ترکیب بند وحشی بافقی آغاز شد و اوج آن در شعر محتشم کاشانی متجلی شده است. گزافه نیست اگر بگوییم این ترکیب‌بند مشهورترین و یکی از بهترین اشعار عاشورایی تا به امروز است.
پس از محتشم کاشانی ترکیب‌بند‌های بسیار زیادی به استقبال، اقتفا و یا تقلید از وی به خصوص در دوران بازگشت ادبی سروده شد. در دوران معاصر نیز شاعران بسیاری نظیر جلال‌الدین همایی (سنا) و امیری فیروزکوهی به سرودن ترکیب‌بند‌های عاشورایی اقدام کرده‌اند و این امر در شاعران پس از انقلاب با ترکیب‌بند با کاروان نیزه علیرضا قزوه در سال ۱۳۸۵ ادامه پیدا کرد و پس از او چندین نفر مانند دکتر سیدعلی موسوی گرمارودی اشعاری در این قالب سرودند.
زبان و منظومه فکری متصل به زمان حال
«با کاروان نیزه» هرچند که در استقبال از ترکیب‌بند محتشم کاشانی سروده شده است، ولی دارای زبان و منظومه فکری مربوط به زمان خودش است. به بیان دیگر این ترکیب‌بند از تعالیم نیما که در غزل نئوکلاسیک به فعلیت رسیده، بهره‌های بسیاری برده است و همین نکته باعث اهمیت آن شده است.
کتاب با مقدمه‌ای از علی معلم دامغانی چهره ماندگار عرصه شعر و ادب فارسی با عنوان «شعر آیینی روزگار ما» و پایان سخن، «نگاهی به ترکیب بند با کاروان نیزه» نقدی از عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه‌سرای مطرح ایرانی به سرانجام رسیده است.
۱۴ بند «با کاروان نیزه»؛ راوی چیست؟
بند اول اثر با بیت «می‌آیم از رهی که خطر‌ها در او گم است / از هفت منزلی که سفر‌ها در او گم است» آغاز می‌شود. بند دوم به مصیبت جان‌گداز عاشورا و بند سوم به صحبت با فرات اشاره دارد. بند چهارم درباره حرف‌های امام حسین (ع) با امام علی (ع) است و بند پنجم، سخن از خیزران می‌گوید. بند ششم نماز عشق و بند هفتم روز عاشورا را توصیف می‌کند. بند هشتم درباره امام حسین (ع) است و بند نهم از پرچم‌دار کربلا یاد می‌کند. بند دهم در وصف آنچه در کربلا رخ داد و بند یازدهم از شهادت می‌گوید. بند دوازدهم گودال قتلگاه را شرح می‌دهد. بند سیزدهم رفتن کاروان به شام و بند چهاردهم سرانجام کاروان نیزه را شرح می‌دهد.
فضای نوین تفکر اسلامی و شیعه در «با کاروان نیزه»
معلم دامغانی درباره ترکیب‌بند عاشورایی «با کاروان نیزه» قزوه گفته است: «این عرصه، عرصه مردان فحل و پهلوانان اندیشه به حساب می‌آید؛ کسانی که از جان و دل مایه می‌گذارند. اگر شاعران کم‌کاری کنند، عرصه به دست نااهلان خواهد افتاد. اگر هنرمندان این کار را کنند، مردم عوام و مداحان کم‌مایه تغییراتی به وجود می‌آورند که در این سال‌ها دیده‌ایم.» همچنین در این ارتباط عبدالجبار کاکایی شاعر و منتقد ادبی نام‌آشنای کشور نیز درباره سروده عاشورایی قزوه معتقد است: «ترکیب‌بند قزوه به لطف بهره‌گیری از زبان سنجیده، تعابیر هوشمندانه و فضای نوین تفکر اسلامی و شیعه، از امتیازات و محتوای خوبی برخورداز است که این از امتیازات کتاب به شمار می‌رود و این مولفه‌هاست که «با کاروان نیزه» را به یکی از درخشان‌ترین منظومه‌های عاشورایی عصر حاضر بدل ساخته است.»
یک دشت سیب سرخ، به چیدن رسیده بود...
باغ شهادتش، به رسیدن رسیده بود!
در پایان این گزارش و برای آشنایی هر چه بیشتر با زبان، روایت و ساختار منظومه «با کاروان نیزه» سروده علیرضا قزوه بند دوازدهم این ترکیب‌بند را به مرور می‌نشینیم.
گودال قتلگاه، پر از بوی سیب بود
تنهاتر از مسیح، کسی بر صلیب بود
سر‌ها رسید از پی هم، مثل سیب سرخ
اول سری که رفت به کوفه، حبیب بود!
مولا نوشته بود: بیا‌ای حبیب ما
تنها همین، چقدر پیامش غریب بود
مولا نوشته بود: بیا، دیر می‌شود
آخر حبیب را ز شهادت نصیب بود
مکتوب می‌رسید فراوان، ولی دریغ
خطش تمام، کوفی و مهرش فریب بود.
اما حبیب، رنگ خدا داشت نامه‌اش.
اما حبیب، جوهرش «امن یجیب» بود
یک دشت، سیب سرخ، به چیدن رسیده بود
باغ شهادتش، به رسیدن رسیده بود
منبع: ایکنا
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: محرم 1402 کاروان نیزه محتشم کاشانی علیرضا قزوه ترکیب بند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۱۱۶۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آغاز سفر عمره مفرده زائران گلستانی‌ها
ایسنا/گلستان کاروان هشتاد و پنج نفره زائران گلستانی صبح امروز با بدرقه مسئولان حج و زیارت پس از ۹ سال وقفه راهی سفر عمره مفرده شدند.
مدیر حج و زیارت گلستان شامگاه دوشنبه، ۱۰ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: کاروان زائران گلستانی هشتاد و پنج نفر است و امروز از طریق فرودگاه بین‌المللی ساری راهی سفر معنوی حج عمره شدند.
سید علی میرقاسم پور بیان کرد: کاروان اعزامی عمره از گلستان ترکیبی و شامل زائران شیعه و اهل سنت استان است.
میرقاسم پور افزود: پس از ۹ سال وقفه اعزام کاروان‌های حج عمره از ایران به عربستان از سر گرفته شد و به دلیل نزدیک شدن به ایام حج تمتع فعلا فقط همین یک کاروان ۸۵ نفره عازم این سفر شد.
این مقام مسئول همچنین در زمینه اعزام کاروان‌های تمتع گفت: به علت استقبال چشمگیر حجاج گلستانی در سال جاری پنج هزار زائر گلستانی در قالب ۳۹ کاروان به سفر معنوی حج تمتع اعزام می‌شوند در حالی که پارسال حدود سه هزار نفر از گلستان به این سفر معنوی رفتند.
مدیر حج و زیارت گلستان تصریح کرد: اعزام حجاج گلستانی از ۱۲ خرداد آغاز خواهد شد و تا هجدهم خرداد ادامه دارد و همه زائران گلستان مدینه بعد هستند.
وی با بیان اینکه کارواهای شیعه و سنی گلستان در کنار هم بوده و با هم به این سفر معنوی اعزام می‌شوند، افزود: کاروان‌هایی که به سفر حج مشرف می‌شوند به مدت پنج روز مهمان پیامبر گرامی اسلام (ص) در مدینه منوره هستند و به مدت پنج روز نیز در مکه مکرمه خواهند بود.
میرقاسم پور با اشاره به اینکه بازگشت زائران گلستان از فرودگاه جده به فرودگاه ساری خواهد بود، گفت: حج عمره مفرده پس از حج تمتع به ظرفیت ۵۰۰ هزار نفر از استان گلستان ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است